Natuurlijk bewegen, gezond eten, weinig stress en voldoende sociale contacten. Het zijn onder andere deze aspecten die zorgen voor een langer gezond leven. Althans, dat bewijzen volgens Marc Vieten, directeur van Zorghotel De Kim in Noordwijk aan Zee de vijf zogenoemde blue zones op deze wereld. Vijf plekken waar mensen niet alleen een hogere leeftijd bereiken maar ook pas op een veel hogere leeftijd ziek worden. Vieten is mede-initiatiefnemer om van Noordwijk een Blue Ocean Village te maken. In zijn visie is het namelijk tijd om de maatschappelijke focus te verschuiven van toenemende zorgvragen van een vergrijzende populatie naar gezond ouder worden. Marc Vieten is een man met een missie

“Voor mij is een eyeopener dat een ziekte voor tien procent genetisch bepaald is.” Marc Vieten laat even een stilte vallen. Om dan snoeihard uit te halen: “Dat betekent dus, dat je voor 90 procent in eigen hand hebt of je wel of niet ziek wordt, kort of juist lang leeft.”

Een gesprek met een gedreven ondernemer

Een gesprek met de gedreven ondernemer die sinds mei 2012 de scepter zwaait over het Zorghotel De Kim is vooral luisteren. En zijn woorden zijn doorspekt met het enthousiasme over de blue zones. Nog geen drie jaar geleden begon hij hierover te lezen toen hij bezig was met een visie over Zorghotel De Kim. “Ik wilde mij oriënteren  op de positie van De Kim en stuitte op de theorie Aaron Antonovsky, een Israëlische professor in de medische sociologie. Zijn theorie is dat we vooral moeten ontdekken wat de oorzaak van gezondheid is, in plaats van de oorzaak van ziekte.”

Blue zones

Op de wereld zijn vijf plekken waar de inwoners significant ouder worden en pas op hoge leeftijd ziek worden. Deze zogenoemde blue zones zijn Sardinië in Italië, Ikaria in Griekenland, Okinawa in Japan, Nicoya in Costa Rica en Linda Loma in de Verenigde Staten. In deze gebieden wonen de meeste honderdjarige mannen, langstlevende vrouwen en komt de laagste mortaliteit onder vijftig- tot zestigjarige mensen voor.

“Onderzoekers”, vertelt Vieten, “hebben in het licht van de theorie van Aaron Antonovsky deze gebieden met elkaar vergeleken. En je ziet dus dat er overeenkomsten zijn als het gaat om een gezonde leefstijl.” Het gaat dan om zaken als een betekenisvol leven, natuurlijk bewegen, gezond, vers en vooral niet te veel eten, stress reduceren door ontspanning en het hebben van sterke familiebanden en een vriendenkring.

“Door deze blue zone-stijl in te voeren verbeter je je levensstijl en leef je langer gezond”, zegt Vieten. Om te onderstrepen dat hij geen onzin zit te verkopen geeft hij Hermosa Beach in Californië als treffend voorbeeld. “Veertien scholen schrapten de schoolbus en haalden de leerlingen voortaan te voet op. Zestig restaurants deden mee en zetten onder andere meer vegetarische gerechten op het menu. Deze aandacht voor een gezonde en meer actieve leefstijl zorgde ervoor, dat 30 procent van de inwoners stopte met roken en obesitas met 14 procent afnam.”

En dan is er nog Albert Lea, een plaats in de staat Minnesota. “Deze gemeente”, vertelt Vieten, “investeerde onder andere in de aanleg van 46 nieuwe tuinen en parken en organiseerde wandeltochten waar bijna de helft van de bevolking aan meedeed. Het resultaat van deze en vele andere maatregelen was dat binnen één jaar het ziekteverzuim met 21 procent daalde en de gezondheidskosten voor ambtenaren met zelfs 49 procent afnam.”

Vers eten

De blue-zone filosofie draagt Vieten ook uit in zijn zorghotel. Dat betekent in de praktijk elke dag vers eten. Gerevalideerd wordt er op de boulevard, de kamers bieden alle mogelijke comfort en het restaurant biedt volop mogelijkheden voor ontmoeting en sociale contacten.

“Omdat mijn gasten hier komen om te herstellen van bijvoorbeeld een operatie,  kan je verder niet zo heel veel.” Dat wil Vieten wel met Noordwijk. Eerder dit jaar heeft hij samen met de directeur van Grand Hotel Huis ter Duin, Stephan Stokkermans, de burgemeester van Noordwijk Jan Rijpstra, en Stand Hendrik, oud-marketingstrateeg van de Walt Disney Company,  het initiatief genomen om van Noordwijk een ‘blue zone-dorp’ te maken. Hiervoor heeft het viertal de stichting ‘Noordwijk Blue Ocean Village’ in het leven geroepen. Zelfs de regiogemeenten hebben interesse om dit thema te omarmen.

“Het gaat erom dat je mensen op een positieve manier weet te beïnvloeden.”

“Ambtelijke molens draaien wat langzamer dan ook ik zou willen maar er is inmiddels wel iets in beweging gezet. De bedoeling is dat ondernemers, instellingen, restaurants en verenigingen gaan aanhaken waardoor het draagvlak kan krijgen.” Vieten beseft als geen ander dat iemand een andere leefstijl opleggen uiteindelijk geen schijn van kans heeft. “Het gaat erom dat je mensen op een positieve manier weet te beïnvloeden. Bijvoorbeeld dat in supermarkten de gezonde producten op ooghoogte in de schappen liggen en in restaurants gezonde keuzes kunnen worden gemaakt.”

Stedenbouw

In zijn visie vergt het ook een andere stedenbouw en architectuur. “Ook voor het zorgvastgoed kan je hier wat mee. De basisprincipes ‘natuurlijk bewegen – gezond eten – zingeving – sociaal actief’ kan je als toetsstenen gebruiken bij ontwerpen of herinrichten. Zodanig dat men elkaar op een natuurlijke manier kan ontmoeten. Ik denk bijvoorbeeld bij eengezinswoningen aan gemeenschappelijke tuinen. Dat zorgt voor sociale contacten en dat draagt weer bij tot een beter welbevinden.”

Hij geeft als concreet voorbeeld een straat in Gent waar ze de weg voor een grasstrook hadden vervangen. “Aanvankelijk vond men het niks en waren er veel bezwaren. Maar binnen een mum van tijd ging men met elkaar in gras zitten en kwamen er ontmoetingen tot stand. De kinderen gingen er spelen en ontstond veel levendigheid.”  Vieten beseft dat het omarmen van een nieuwe leefstijl niet van vandaag op morgen gerealiseerd is. “Dat heeft tijd nodig. Ik blijf daarom graag dit verhaal vertellen. Al inspireer ik maar één iemand.”

Dan, na een korte stilte, zegt hij: “Maar naar mijn gevoel is het vliegwiel op gang gebracht. Er komt een nieuwe beweging op gang, let maar op.